Leestijd: 7 minuten
Voor het omgaan met stress en problemen grijpen we als mensen vaak terug op onze eigen strategieën. Deze hebben we door de jaren heen gecreëerd en ze hebben ons geholpen om bijvoorbeeld angst, weerstand, of onrust in ons hoofd te dempen. We noemen deze strategieën ook wel ‘patronen’. Deze hebben misschien een tijd lang prima gewerkt voor jou. Maar helaas, de laatste tijd merk je dat ze niet meer zo goed werken. Wel op korte termijn, maar op de lange termijn blijken ze je juist tegen te werken en brengen ze jou juist verder van je doel of waarde af.
Bijvoorbeeld als je strategie ‘vermijden’ is. Je ontkent problemen en gaat ze uit de weg, maar je lost ze niet op. Of nog een stapje verder: je richt je aandacht actief op andere dingen dan het probleem en je leidt jezelf af met werk, of met drank en drugs.
Ook een niet al te beste aanpak: bagatelliseren. ‘Het valt allemaal wel mee.’
Patronen kunnen in eerste instantie wel verlichting bieden, maar ze helpen ze je op de lange termijn mogelijk in de problemen. Van sommige patronen is niet direct duidelijk dat ze slecht voor je zijn. Als je dingen bagatelliseert kan dat in eerste instantie juist mild en optimistisch overkomen. En het is prima om een keer te bagatelliseren. Of om een keer flink boos te worden. Of een avondje je verdriet te verdrinken.
Maar als je zo’n strategie keer op keer toepast om met angst, stress, weerstand of onrust om te gaan, is het een patroon. En ook nog een patroon dat je probleem niet oplost en op de lange termijn schadelijk voor je is. Dat schiet dus niet op.
Jij hebt gemerkt dat je ‘vastzit’ in zo’n patroon en wilt hier vanaf. Mooi! De eerste stap heb je al gezet! Die eerste stap is namelijk je bewust worden van ‘iets’ wat je in de weg zit. Je baalt dat je stress hebt, onrustig bent, dat je bang bent te mislukken en ga zo maar door, en je komt er niet verder mee. Stel jezelf de vraag of de manier waarop je hier altijd mee om bent gegaan, nog wel zo effectief is. Met andere woorden: of je patroon nog werkt. Als je ervan bewust bent dat dit dus niet zo is, kun je door middel van het oefenen met nieuw, constructief gedrag het patroon doorbreken.
Vaak proberen mensen dit zelf te doen. ‘Gewoon even niet meer zo doen’. Want meestal weet je wel dat je niet op je best bent. Maar het lukt niet. Je valt steeds weer terug in die oude patronen. Dat is eng, maar verklaarbaar. Vaak komt dit doordat de strategieën oud en ingesleten zijn. Deze nemen de regie over. En angst speelt ook een rol. Want ook al wéét je dat die strategieën niet goed voor je zijn, je blijft ze toch toepassen. Want ze voelen zo heerlijk vertrouwd aan.
Ik ga het je illustreren: jij hebt een boot waar veel mensen op kunnen; verschillende soorten mensen die allemaal wel iets te melden hebben over hoe je jouw boot moet besturen. Soms zijn die adviezen bruikbaar, soms niet.
Jij weet zelf heel goed hoe je die boot moet besturen, het is immers jouw boot. Jouw boot is jouw lijf; jouw ziel; jouw gevoel, de boot is jou; jij bént de boot. De andere aanwezigen zijn eigenlijk jouw matrozen. Deze matrozen kunnen hun werk goed uitvoeren wanneer jij de juiste instructies geeft.
Stel: je komt in zwaar weer terecht (dit zijn dus die problemen, stress, angst, weerstand of onrust). Het stormt, je moet aan allerlei dingen denken om je boot niet te laten zinken. En dan is er soms een matroos bij die ineens het roer overneemt. Dat kan, want dat heeft in het verleden goed uitgepakt toen die matroos dat deed, maar de laatste tijd neemt hij niet alleen het roer over maar gaat zich ook met andere zaken bemoeien. Waardoor hij jou en de andere matrozen irriteert, en ook botsingen met andere boten veroorzaakt. Kortom, het is tijd voor een goed gesprek met deze matroos (of matrozen, het kunnen er meerdere zijn). De matroos moet weer terug in zijn functie of een andere functie krijgen. Het wordt tijd dat jij weer het roer overneemt.
Vaak weet je niet dat de regie is overgenomen, dat er een patroon aan het roer staat dat lang geleden ontstaan is en onbewust gevormd.
Je hebt het bijvoorbeeld altijd al moeilijk gevonden om je emoties te tonen, om je kwetsbaar op te stellen. Wanneer een gesprek iets in je raakt ben je snel geneigd om de aandacht op iets anders te vestigen. Van het gevoel af en weer naar het denken, het rationele. Jouw ‘stoere’ matroos neemt het roer over.
Maar wat is het onderliggende gevoel waardoor de stoere matroos het roer overneemt? Dat is het stukje in jou dat geen pijn wil voelen en bang is om afgewezen te worden. Doen alsof het je niet raakt is jouw strategie hiervoor geworden, jouw patroon. En dit patroon, die stoere matroos helpt je op vele momenten hartstikke goed – want anders zou je misschien continue aan het huilen zijn. Ook niet echt lekker. Maar de matroos moet leren wanneer jij wilt dat hij zijn werk doet en wanneer niet. En jij als kapitein moet weer leren de leiding te nemen. Misschien zet je in zijn plaats dan liever die andere, gevoelige en inlevende matroos aan het werk.
Natuurlijk klinkt het makkelijk, zoals ik het hier in een paar woorden vertel. Vaak zit er ook pijn onder het patroon; je hebt het patroon immers gecreëerd omdat je een onprettig gevoel wilde wegstoppen. Maar geloof mij: wanneer je je bewust wordt van jouw patronen heb je al enorm grote stappen gezet. Je gaat je patronen niet allemaal kwijtraken en dat is ook helemaal niet de bedoeling. Maar wat je wel kan is je keuzevrijheid vergroten en de juiste patronen –of matrozen- inzetten waar nodig.
Geen zin of tijd om een boek te lezen, of heb je al 10 gratis e-books doorgeploegd en nog geen resultaat? Dan is het misschien goed om eens op de contactknop te drukken. Bel of mail mij. Een vrijblijvend en gratis kennismakingsgesprek kan al wat deuren voor je openen om een blijvende verandering in te zetten.
Is dat nog een stap te ver voor je, dan adviseer ik je om je te abonneren op mijn blogs en/of mijn Facebookpagina of Instagram te volgen zodat je op de hoogte blijft van allerlei ‘hoofd’ zaken. Die kunnen jou alvast een beetje op weg helpen om uit het doolhof van je hoofd te komen.
