Het is die stem die je de hele dag toespreekt en je het gevoel geeft dat je van alles en nog wat niet goed doet. Die je continu dom en incapabel laat voelen over alles wat je doet en hoe je met anderen omgaat. Niks is goed genoeg voor deze stem.

We hebben het over de innerlijke criticus.

Er zijn twee belangrijke vaardigheden die ons helpen om met dit innerlijke geweld om te gaan. Sterker nog, deze helpen ons om te gaan met alles wat het leven ons brengt: bewustzijn en medeleven.

Hoe bewuster je bent van jezelf, van wat er in je leeft en hoe je daarmee omgaat—alsof je met een helikopterview alles kunt overzien—hoe beter je om kunt gaan met de gedachten die je brein produceert. Je leert ze beter begrijpen, ziet hoe ze werken en neemt ze niet altijd even serieus. Dit geldt ook voor je innerlijke criticus. Hoe beter je dit leert, hoe meer rust je zult ervaren—mentaal én fysiek.

En hoe meer medeleven je ontwikkelt, hoe liever je in de wereld staat en hoe zachter je voor jezelf kunt zijn. Je leeft vanuit vriendelijkheid, (zelf)zorg en meelevendheid. Als je dat steeds beter lukt, kun je ook je innerlijke criticus met compassie benaderen. Dit is een kracht die ervoor zorgt dat het geweld dat deze stem kan aanrichten, op afstand blijft. Niet door het weg te duwen, maar door medeleven en liefde voor jezelf te tonen.

Vergelijk het met een boos kind. Misschien is het niet aardig en reageert het fel, maar vaak doet het dat om zichzelf te beschermen tegen pijn. Het heeft een schild opgetrokken. Als je er met de botte bijl tegenin gaat, wordt dat schild alleen maar groter en zie je het kind niet meer. Maar als je het liefdevol benadert en dat blijft doen, wordt het schild steeds kleiner. Soms zal het kind zelfs doorhebben dat het schild even niet nodig is.

Zo is het ook met de innerlijke criticus. Hoe meer we ons realiseren dat deze stem de hele dag een schild opwerpt — en hoe groter dat schild wordt door onze eigen samensmelting met de criticus (we denken immers dat we die stem ‘zijn’) — hoe meer we dat schild kunnen laten slinken.

Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Jammer genoeg werkt het zo niet. Denk weer aan het kind met het schild: dat laat het ook niet meteen vallen als jij iets aardigs zegt. Het heeft tijd nodig. Geduld. En dus weer bewustzijn en medeleven.

Hoe je stappen kunt zetten

Het is niet in een paar zinnen uit te leggen hoe je dit proces aangaat. Toch wil ik je alvast wat handvatten geven. Kijk eens of je er iets mee kunt.

Zelf zit mijn innerlijke criticus nog regelmatig front row. Maar niet meer zo vaak. Ik kan oprecht zeggen dat hij zachter is geworden. Het schild is kleiner. Al kan het ook zo weer groeien. Het verschil is dat ik me nu veel bewuster ben van het feit dat ik -niet-die-stem-ben, maar dat deze in mijn metaforische bus zit. Dit besef helpt me te reflecteren op wat er echt gebeurt. Wat zegt mijn innerlijke criticus eigenlijk? Wat wil hij me vertellen? Wat zit er onder die scherpe stem?

Daar naartoe gaan heeft me veel geleerd. Dat doe je niet even tussen het aardappelen koken en het vlees bakken door. Daar moet je de tijd voor nemen. ‘Moeten’ is misschien geen fijn woord, maar ik gebruik het toch. Want als je hier geen tijd voor vrijmaakt en jezelf dat niet gunt, wordt het lastig om te begrijpen wat er speelt bij je innerlijke criticus.

Veel mensen die ik coach hopen dat wanneer ze een traject volgen en om de paar weken bij mij komen, ’the magic happens’ tijdens de sessies. Maar de echte magie gebeurt juist tussen de sessies door. Als je dat wat je tijdens een sessie hebt ervaren of waar je je bewust van bent geworden, echt op je in laat werken en ermee aan de slag gaat. Op wat voor manier dan ook.

Wat helpt

Geloof niet alles wat je denkt.

Ontdek de kracht van het NU. Gebruik je zintuigen: zie, hoor, ruik, voel, proef.

Doe de Inner Work. (Mijn kaartendeck ‘The Inner Work’ kan je hierbij helpen.)

Wees vriendelijk voor jezelf en voor anderen.

Maak een keuze, KIES. Je hebt altijd een keuze, op ieder moment.

Houd een positiviteitsdagboek bij. Focus op het positieve. Het is niet erg als je iets negatiefs denkt—voel hoe dat voelt en richt je daarna weer op iets positiefs in jezelf of je omgeving.

Je bent niet alleen. Iedereen heeft een innerlijke criticus. Let er maar eens op bij anderen. Je hoort hem vaker dan je denkt. Dit besef kan verbondenheid en medeleven brengen.

Zie je innerlijke criticus als een persoon. Stel je eens voor dat deze stem een mens van vlees en bloed zou zijn. Als iemand je zo toespreekt, zou je dat accepteren? Of zou je zeggen dat je zo niet behandeld wilt worden? Misschien zou je deze persoon zelfs uit je leven weren. Natuurlijk kun je je innerlijke criticus niet helemaal verwijderen, maar met oefening en training kun je hem wél temmen.

De innerlijke criticus zal er altijd zijn. Maar hoe je ermee omgaat, bepaal jij.

Heeft dit blog jou geholpen en wil je misschien meer weten? Je kunt altijd langskomen voor een persoonlijk gesprek maar ik ben ook prima te bereiken via mail, telefoon of Whatsapp. Ik hoor heel graag van je!